پروژه کارآفرینی پرورش ماهی قزل آلا و اصول تغذیه و غذادهی در پرورش ماهی قزل آلا

پروژه کارآفرینی پرورش ماهی قزل آلا و اصول تغذیه و غذادهی در پرورش ماهی قزل آلا در 57 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست

عنوان                                                                                                                        صفحه

1-   مقدمه

2-   كلیات

3-   پرورش ماهی قزل آلا

4-   روش های پرورش ماهی قزل آلا

5-   عوامل مؤثر در رشد ماهی قزل آلا

1-3- عوامل محیطی مؤثر در رشد ماهی قزل آلا

2-3- عوامل تغذیه ای مؤثر در رشد ماهی قزل‌آلا

3-3- عوامل داخلی مؤثر در رشد ماهی قزل آلا

5-روش تخمین تودة زندة ماهی در استخر

6-   تعیین شاخص رشد (ضریب رشد)

7-   میزان رشد مناسب ماهی قزل آلا در هر مرحله از پرورش

8-   تعداد دفعات غذادهی و زمان غذادهی

9-   تعیین ضریب تبدیل غذایی

10-          روش محاسبه مقدار غذای مورد نیاز ماهی در مراحل مختلف پرورش

11-          تجزیه غذا برای بچه ماهی ، پیش پرواری و پرواری قزل آلا

1-10- غذا آغازی

2-10- غذا رشد

3-10- غذا پرواری

12-          تناسب بین اندازه غذا و اندازه (سایز) ماهی

1-11-غذای خشك

2-11- غذای تر

3-11- غذای مرطوب

13-          استفاده از غذای تر و مرطوب در كنار غذای كنسانتره

14-          نكات ضروری و قابل توجه در رابطه با غذادهی و تغذیه قزل آلا

منابع


مقدمه :

با توجه به جمعیت جهان كه بطور دائم در حال افزایش می‌باشد و رشد آن در هیچ زمانی متوقف نمی‌شود بدون شك صنایع غذایی فعلی جهان پاسخگوی نیازها نخواهد بود و انسان باید به فكر منابع غذایی ویژه منابع پروتئینی جدید باشد .

یكی از راه های تأمین نیاز روز افزون به پروتئین . تولید آبزیان ، از جمله آبزیان پروتئینی است برای مثال : در نواحی كه از شرایط محیطی و آب مناسب برخوردار است می‌توان اقدام به پرورش ماهیان سردابی از جمله ماهی قزل آلا نمود . این ماهی كه گوشت آن طعم بسیار مطلوبی دارد می‌تواند به خوبی یكی از منابع پروتئین حیوانی جمعیت كشور ما ( به خصوص در مناطق روستایی ) باشد .

با توجه به دوره به نسبت طولانی پرورش ماهی قزل الا كه در اكثرر مناطق كشور حدود 9 تا 10 ماه می‌باشد باید از طولانی بودن این دوره بیشترین برسانیم . استفاده 1 برای ایجاد شرایط مناسب جهت رشد ماهی ببریم تا وزن آنها را به  ، بالاترین ، حدممكن ، برسانیم .

ماهی قزل آلا پرورشی برای رشد بیشتر و رسیدن به بالاترین . وزن در

انتهای دوره پرورش ، نیاز به شرایط و زمینه های مساعد كننده معینی دارد این نكته را از یاد نبریم كه با توجه به اینكه منابع ، آبی مناسب برای پرورش ماهی قزل آلا محدود می‌باشد ، باید از منابع موجود بیشترین استفاده را ببریم یعنی در هر خردعة پرورش قزل آلا بیشتر از میزان ممكن ماهی را تولید كنیم تا بتوانیم به ستود اقتصادی مناسب دست یابیم . و آب وارد شده به خردعه نیز بیشترین استفاده و بهره گیری به عمل آید .

 


كلیات

استفاده بهینه از منابع آبی خرد در جهت تولید ماهی با عنایت به بخشهای جمعیتی و محدودیت منابع آبی و خاكی كشور بر كسی پوشیده نسیت تولید پروتئین سفید و ایجاد امكان بالقوه به شرایط بالفعل در زمینه تشكیلات و پرورش آبزیان با توجه به تازگی بحث در نقاط غیر ساحلی كشور و عدم آشنایی مردم در این زمینه تولیدی و در عین حال سود آور از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . لذا در این راستا و با توجه به شرایط مساعد منطقه ( استان كردستان ) و وجود 554 حلقه چاه و 1146 دهنی ، چشمه و قنات و رودخانه های مهم شهرستان همانند قزل اوزن ، تلوار ، قمچقای ، اوزن دره .

اداره شیلات جهاد كشاورزی شهرستان بیچار فعالیت خود را در سال 1377 شروع و اقدام به شناسایی مناطق مستعد پرورش ماهی نمود و بعد از گذشت سه سال پرمبزهایی مهمی‌ همچون مجتمع پرورشی ماهی قزل آلا در روستای قمچقای با ظرفیت تولید 170 تن در سال دو فرعة پرورش ماهی گرم آبی در روستای اصلوات آباد با ظرفیت تولید با ظرفیت تولید 8 تن در سال به بهره برداری رسیده است و این مقدار تولید فقط 20% ظرفیت كل منطقه را شامل می‌شود با توجه به مطالب فوق امید آن است ظرفیت های خالی منطقه كه از جمله مهمترین آن سد خانگی روستای گلبلاغ با مساحت 176 هكتار و ذخیرة 8 میلیون متر مكعب آب گام مهمی‌ در جهت بهره وری تولید و اشتغال زایی منظقه برداریم .

1- پرورش ماهی قزل آلا :

ماهی قزل آلا از خانواده آزاد ماهیان و جزو ماهیان سرد آبی می‌باشد این ماهی جهت رشد و نمو نیاز به آب سرد و شفاف و مملو از اكسیژن دارد ماهی قزل آلا در زیستگاه طبیعی خود كه اغلب رودخانه های سرد و زلال چشمه ها ، قنوات ، نهرها و دریاچه های آب شیرین می‌باشد ( حشرات كرم ها حصرون ها و سخت پوستان و … ) می‌باشد در استخرهای حاضر در كشور ما گونه ای كه پرورش می‌یابد قزل آلای رنگین كمان است .

2- روش های پرورش ماهی قزل آلا :

1) پرورش ماهی قزل آلا به روش متراكم در استخرهای بتنی : در این روش می‌توان با استفاده از آب چشمه ها ، قنوات و رودخانه هایی كه گل آلودگی ندارند و دمای آب آنها 12 تا 20 درجه  سانتی گراد است اقدام به پرورش قزل آلا نمود . در این روش به ازای هر 7 متر در ثانیه آب ورودی به استخر می‌توان یك تن ماهی درهر دوره پرورشی 5 تا 7 ماهه تولید نمود .

2) پرورش متراكم ماهی در قفس : در این روش در دریاچه ها ، آبگیرها ، و سد های ، دارای آب مناسب و دائمی‌ هستند با استقرار قفسهای شناور  می‌توان اقدام به پرورش ماهی نمود .

3- پرورش ماهی قزل آلا با استفاده از آب كشاورزی : این روش كه به روش دو منظور مشهور است با احداث استخرهای بتنی در مقابل چاه های عمیق و غیر عمیق ، چشمه های و نهرها و كنال هی كشاورزش و با شرفع فصل كشاورزش دمره پرورشی آغاز می‌شود و نتیجیتاً از آب كشاورزی استفاده بهینه و مضاعف به عمل می‌آید .

4-پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای ذخیرة كشاورزی : ماهیدار كردن استخرهای ذخیره و پرورش ماهی در این استخرها همزمان با فصل كشاورزی انجام می‌پذیرد .

 

1-3- عوامل محیطی مؤثر در رشد ماهی قزل آلا :

1-1-3- تأثیر شرایط نوری بر رشد : هر چه طول روز یا مدت تابش نور كوتاهتر باشد ، میزان رشد ماهی قزل آلا محدودتر می‌گردد و كاهش می‌یابد . قزل آلاهای جوان هنگامی‌ كه در طول روز یا در شب در معرض نور اضافی قرار داده شوند ، رشد آنها به میزان 13 تا 17 درصد بیشتر از ماهیهایی خواهد بود كه در شرایط نوری طبیعی قرار دارند .

2-1-3- تأثیر تراكم ماهیها بر رشد : چون در پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای بتونی ، تعداد به نسبت زیادی ماهی در حجم كوچكی از آب نگهداری و پرورش داده می‌شوند و تراكم ماهیها بالا می‌باشد ، برخورد و تماس بین آنها افزایش می‌یابد و فشار روانی وارد شده به ماهیها را افزایش می‌دهد كه برای جبران آن ، میزان اكسیژن محلول در آب باید بالا باشد كه برای دست یابی به این شرایط ، میزان جریان آب ورودی به استخرها یا سرعت تعویض آب ، بالا در نظر گرفته می‌شود تا از تجمع مواد سمی‌نظیر آمونیاك  در اثر بالا بودن تعداد ماهیها در واحد حجم آب جلوگیری می‌كند و همچنین غذادهی هم از جنبه مقدار غذا و زمان غذادهی به نحوی باشد كه رقابت میان ماهیها در گرفتن غذا منجر به بی غذا ماندن تعدادی از آنها نشود .

3-1-3- تأثیر آب بررشد: دمای آب تا حد زیادی به شرایط آب و هوایی منطقه احداث مزرعه پرورش قزل آلا بستگی دارد . همان طور كه می‌دانیم ماهیها و از جمله قزل آلا ، برای به مصرف رساندن غذا در داخل بدن خود و همچنین انجام فعالیت طبیعی اندامها و بافتهای بدن (كه سلول ها تشكیل دهنده ) نیاز به اكسیژن دارند تا طبق رابطه كلی و ساده شده زیر :

گاز كربنیك + انرژی  اكسیژن + غذا

انرژی مورد نیاز بدن خود را برای انجام فعالیت های زیستی مختلف تأمین كنند . به بیان دیگر ، در صورت عدم وجود اكسیژن یا وجود اكسیژن به مقدار ناكافی در آب و نرسیدن اكسیژن كافی به بدن ماهی فعالیتهای حیاتی ماهیها و مهمترین آنها ، سوزاندن غذا و تولید انرژی مورد نیاز بدن ماهی دچار مشكل و اختلال خواهد شد و ادامة حیات ماهی را غیر ممكن و در موارد شدید ، منجر به مرگ ماهی خواهد شد .

از طرفی ، ماهی قزل آلا بر خلاف موجودات خشكی ، نمی‌تواند از اكسیژن هوا استفاده كند و اكسیژن باید در آب موجود باشد كه برای وجود اكسیژن در آب ، این گاز باید از هوا وارد آب شود و با آن حل گردد و بصورت محلول در آب درآید اگر چه در بیشتر موارد ، آبهای مناطق مستعد جهت پرورش قزل آلا از میزان كافی اكسیژن كه به حالت محلول در آب در آمدهاست برخوردار می‌باشند (مقدار اكسیژن محلول آنها در حد كافی است ) اما جریان و حركت آب و وزش باد یا جریان هوا ، به حل شدن اكسیژن هوا در آب كمك می‌كند تا مصرف اكسیژن محلول در آب توسط ماهیها و كاهش میزان اكسیژن محلول آب را با حل كردن اكسیژن جدید در آب ، جبران كند .

یكی از موارد تعیین كننده در این رابطه ، دمای  آب استخر پرورش قزل آلا می‌باشد . در صورتی كه دمای آب در استخرهای پرورش قزل آلا از حدود 20 درجه سانتی گراد بالاتر برود ، عمل حل شدن اكسیژن هوا در آب یا وارد شدن اكسیژن هوا به آب تا حد زیادی كاهش می‌یابد (این حالت ، اصطلاحاً «كاهش درجه اشباع گازهای محلول» نامیده می‌شود).

برای دست یابی به این هدف كه مقدار اكسیژن محلول و موجود در آب در حد نیاز ماهیهای قزل آلای پرورشی باشد و همچنین سایر فعالیتهایی كه برای ادامة حیات این ماهی لازم هستند ، نظیر تنفس ، هضم غذا ، سوختن غذا در بافتها و اندامهای بدن (یا سلول ها) به نحو مطلوب صورت گیرد ، بهتر است كه دمای آب استخرهای پرورش این ماهی بین 12 تا 16 درجه سانتی گراد باشد .

مناسب ترین آب ، آبی است كه دمای آن در حدود 16 درجه سانتی گراد باشد .

همچنین لازم به توضیح است كه ماهی قزل آلا ، به دلیل اینكه به طور طبیعی تمایل به زندگی در آبهای سرد دارد و قادر به زندگی در این نوع آب می‌باشد ( كه به همین دلیل جزء ماهیان سردابی به حساب می‌آید ) نمی‌توانند آبهایی را كه دمای آن بالاتر از 20 درجه سانتی گراد باشد تحمل می‌كند . در چنین شرایطی ، تلفات استخرها شروع می‌شود زیرا برای انجام فعالیتهای حیاتی و از همه مهمتر سوختن غذا در بدن و تولید انرژی ، دمای آب باید در حد معینی باشد .

1-  روش تخمین توده زنده ماهی در استخر :

همان طور كه میدانیم بنا به دلایلی ، ما همیشه نیاز داریم از مقدار وزن ماهی زنده موجود در هر استخر پرورش قزل آلا آگاه باشیم كه مهمترین این دلایل عبارتند از :

1-  تعیین مقدار غذایی كه در هر استخر باید ماهیها داده شود .

2- با آگاهی از مقدار وزن زنده ماهی موجود در استخر ، می‌توانیم بتدریج در مواقع لزوم ، تراكم ماهیها را كاهش دهیم و مقداری از ماهیها به استخرهای دیگر منتقل كنیم یا در صورت امكان ، می‌توانیم مقداری از ماهیها را برداشت كنیم .

3- زیر نظر داشتن تعداد ماهیها موجود در استخر در هر مرحله زمانی ، ما را از وقوع تلفات یا سرقت احتمالی ماهیهای یک استخر آگاه می‌سازد .

برای تعیین یا تخمین مقدار یا وزن ماهیان زنده موجود در یك استخر می‌توانیم به یكی از روشهای زیر عمل كنیم :

شمارش تك تك ماهیهای هر استخر و ضرب كردن تعداد ماهیها در میانگین وزن آنها یا وزن كردن همه ماهیها موجود در یك استخر . اگر چه این روش بسیار دقیق است ، اما در عمل به دلایلی نظیر وارد شدن استرس به ماهیها ، امكان وقوع تلفات در ماهیها و نیاز به نیروی انسانی (كارگر) زیاد وقت گیر بودن ، انجام نمی‌شود .

در این روش ، یك مشت غذا (پلت) در استخر پرورش قزل آلا می‌ریزیم كه در این زمان ماهیها در محل ریختن غذا جمع می‌شوند ، با تور پرتابی (سالیك) ، آنها را صید می كنیم و ماهیها را در همان حالتی كه در داخل تور سالیك هستند ، به طور یكجا وزن می‌كنیم و سپس تعدادشان را شمارش می‌كنیم و به استخر باز می‌گردانیم .

این كار را در 3-4 نقطه از استخر انجام می‌دهیم ، آن گاه :

وزن كل ماهیها را در چند بار نمونه گیری محاسبه و با تقسیم وزن كل بر تعداد كل ماهیهای شمارش شده در چند نمونه گیری ، میانگین وزن ماهیها استخر را محاسبه كنیم .

در این روش نیز ماهیها را 18 تا 24 ساعت پس از غذادهی در یك سمت استخر جمع می‌كنیم ، سپس ، از ماهیهای درون جعبه برمی‌داریم و توزیع و شمارش می‌كنیم و در بیرون از منطقه تجمع رها می‌كنیم . آن گاه پس از برداشتن تعداد نمونه كافی و توزیع آنها ، بقیه ماهیهای درون جعبه را با

واژگون كردن به داخل آب رها می‌كنیم و مجدداً با تور سالیك ، نمونه های جدید را از محل تجمع ماهیها صید و به درون جعبه انتقال می‌دهیم .